Avukatlar bağlı olduğu Avukatlık Kanunu gereğince, vatandaşlara ücretsiz hukuki yardımda malesef bulunamamaktadır. Bu hukuki nedenden dolayı, hukuki destek ihtiyacı olanlar kişiler, hukuki desteğin konusuna ve niteliğine göre avukata bir ücret ödemek zorundadır. Avukatın konusuna ve niteliğine göre sağlayacağı hukuki yardımın ücreti için de kanunlar ve yönetmeliklerle bir alt ücret sınırı belirlemiştir. Bu sınır her yılın başında Adalet Bakanlığınca belirlenmektedir. Avukatların bu ücretin altında iş alması yasaklanmış olmakla iş alan avukatın disiplin cezası alması sonucunu doğurmaktadır.
Adana Avukatı Salih Birol’un gözünden bu konuda uygulanan bazı istisnalar bu kurala dahil olmayıp, bu istisnaları sizler için inceledik. Adana Ceza Avukatı olan Salih Bey, ücretsiz avukatlık konusundaki tüm detayları bizler için anlattı.
Ücretsiz Avukatlık İstisnaları Nelerdir? Ücretsiz Avukatlık Başvurusu Nasıl Olur?
Bununla birlikte Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde ülkemiz tarafından bir çok uluslararası sözleşmeler imzalanmıştır. Tarafı olduğumuz sözleşmeler gereğince avukatların sağlayacağı sınırlı ve belirli hukuki yardımların bakanlık tarafından karşılanmasına ilişkin kanunlar yürürlüğe girmiştir.
Adli yardım avukatı ücretsiz çalışmamaktadır. Asgari ücret tarifesi baz alınarak barolar tarafından belirlenen ücret baro tarafından sizin adınıza ilgili avukata ödenir. Bu ücret piyasa koşullarına göre baroların her sene açıkladıkları tavsiye edilen avukatlık ücret tarifesinde yazan ücretten düşüktür; ancak adli yardıma kaydolmuş avukatlar bu durumu kabul ederek gönüllü olmuşlardır.
Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur. Dava ya da takipte haksız çıkmanız hâlinde sizin ödemenize karar verilir.
Ancak uygun görülürse haksız çıkmanız halinde ödenecek yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.
Adli yardım; adil yargılanma ilkesinin bir gereği olarak mali gücü yetersiz olanların dava açma hakkından yoksun kalmaması için getirilmiş bir ilkedir. Mali olanakları yetersiz olan kişilerin dava harç ve masraflarından muaf tutulması ve kendisi için baro tarafından ücretsiz avukat görevlendirilmesidir.
Yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, haklı oldukları yolunda kanaat uyandırmak kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
Adli yardım sistemi ceza davaları dışındaki davalar içindir. Ceza davalarında adli yardım sistemi farklı yapılandırılmıştır. Adli yargıda (hukuk mahkemelerinde) ve idari yargıda dava açarken veya aleyhinize dava açılmışsa adli yardım talep edebilirsiniz.
Adlî yardım için dava açılmadan önce yargılamanın yapılacağı mahkemeye, dava açıldıktan sonra ise yargılamayı yapan mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine, Kanun yollarına başvuru sırasında bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya başvurulması gerekmektedir. Mahkeme adlî yardımın koşullarının oluşup oluşmadığını değerlendirerek talebin kısmen veya tamamen kabulüne ya da reddine ilişkin karar vermektedir. Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam edecektir.
Mahkemelerce adlî yardım talebi konusunda verilen kararlar kesindir. Ancak adli yardım talebi reddedilen kimse, sonradan gerçekleşen bir sebebe dayanarak yeniden adli yardım talebinde bulunabilir.
Adlî yardım talebinizin mahkemece kabulü halinde yargılama harç, avans ve giderlerini de adlî yardım kararı devam ettiği müddetçe kısmen veya tamamen ödemeyebilirsiniz.
Adli yardım sürecinde baro’dan avukat talep ettiğinizde uzman boşanma avukatı, iyi bir icra avukatı, tecrübeli bir miras avukatı istiyorum şeklinde bir talebiniz söz konusu olamayacaktır. Adana boşanma avukatı konusunda talepleri karşılayabileceğini bildiren Salih Bey şöyle devam etti:
Adli yardım başvurunuzun olumlu olarak sonuçlanması neticesinde sizin kendi avukatınızı seçmenize izin verilmemekte olup ilgili Baro tarafından Adli yardım kayıtlı Avukatlar arasından sıralama uyarınca görevlendirme yapılacaktır.
CMK Zorunlu Müdafilik İstisnası
Ceza Muhakemeleri Kanununda da aynı şekilde bazı suçlular ve bazı mağdurlar için bu ücretsiz Avukat kavramı yerini almıştır. Fakat adli yardımda olduğu gibi bazı şartlar ve nitelikler aranmaktadır.
Şüpheli veya sanığın 18 yaşı doldurmamış ya da sağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derede malul olması ve bir müdafii de bulunmazsa (m.150/2), Üst sınırı en az beş yıl hapis cezasını gerektiren suçların soruşturma ve kovuşturma aşamalarında (m.150/3), Gözaltına alınan yakalananın Sulh Ceza Hâkimliğindeki sorgusunda (m.91/6), Şüpheli veya sanık hakkında tutuklama istenildiğinde taktirde (m.101/3), Şüpheli veya sanık hakkında tutukluluk süresinin uzatılması istenmesi halinde (m.102/3), CMK 151/3-4 uyarınca tutuklu veya hükümlünün seçilen veya atanan müdafisinin görevden yasaklanması halinde (m.151/5), Davranışları nedeniyle, hazır bulunmasının duruşmanın düzenli olarak yürütülmesini tehlikeye sokacağı anlaşılan sanığın duruşma salonundan çıkarılması ve bir müdafii bulunmaması halinde (m.204), Kaçak sanık hakkında duruşma yapılabilen hallerde (m.247/4), Şüpheli veya sanığın gözlem altına alınmasına karar verilmeden önce (m.74/2), Cumhuriyet savcısı tarafından seri muhakeme usulünün uygulanmasının şüpheliye teklif edilmesi ve şüphelinin seri muhakeme usulünü kabulu ile ilgili olarak mahkeme huzurunda dinlenmesi esnasında (m.250) istem aranmaksızın, müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederek müdafi talebinde bulunan şüpheli veya sanığın istemi halinde (m.150/1), Soruşturma evresinde ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hakimin, kovuşturma evresinde mahkemenin talebi üzerine, Baro tarafından CMK Uygulama Servisince müdafi görevlendirmesi yapılmaktadır.(m.156/1)
Aynı zamanda 18 yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malul olan ve bir vekilde bulunmayan mağdur, şikayetçi, suçtan zarar gören ve katılanlara (m.234/2, m.239/2) istem aranmaksızın, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda vekili yok ise istem halinde (m.234/1a)3, 234/1b)5, 239/1) Soruşturma evresinde ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hakimin, kovuşturma evresinde mahkemenin talebi üzerine Baro tarafından CMK Uygulama Servisince vekil görevlendirmesi yapılmaktadır.(m.156/1)
Yine mahkemelerin yada savcılıkların talebine istinaden CMK uyarınca yapılan zorunlu müdafilik görevlendirmesi sürecinde avukat talebinde bulunan kişinin mahkemeye yada savcılığa ben alanında uzman ceza avukatı, yada en iyi ağır ceza avukatı istiyorum şeklinde bir talepte bulunmanız mümkün değildir.
Sistem tarafından yapılan görevlendirme puanlama sırasına göre listede en üstte olan Avukat’a yapılacak görevlendirme olacaktır. Yine hiçbir şekilde görevlendirilen avukat’ın uzman ve tecrübeli bir Ceza Avukatı olduğuna ilişkin bir garanti verilmesi söz konusu değildir.
Adli Yardım İstisnası
Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Adli Yardım düzenlenmiştir. Adli yardım kavramı ; avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama imkanı olmayanlara 1136 sayılı avukatlık Kanununda belirtilen avukatlık hizmetlerinin sağlanmasıdır. Adana’da Adli Yardım hak arama özgürlüğünün güvencesi olup, hak arama özgürlüğünde eşitlik yaratmayı amaçlamaktadır. Ekonomik gücü olmayan bir kimsenin davanın gerektirdiği maddi külfetlerden geçici olarak muaf tutulmasının yanında bedelsiz avukatlık hizmetini de içerir.
Adli yardımdan yararlanmak için bağlı olduğunuz ilin barosuna müracaat etmeniz gerekmektedir. Baro tarafından belirli nitelikleri sağlamanız durumunda adli yardımdan yararlanabilirsiniz. Fakat adli yardımdan yararlanmanız için mal varlığınız, çalışma durumunuz ve ekonomik durumunuz sorgulanmakta olup bu bakımdan adli yardım gerçekten ihtiyaç sahipleri için sağlanmaktadır.
Bir çok meslekte olduğu üzere Avukatlık mesleğinde de uzmanlaşma çok önemli olup, baro tarafından görevlendirilen Avukat’ın görevlendirilmiş olduğu alanda çalıştığı bu alanda uzmanlaştığı baro tarafından garanti edilmez, zira Avukatlıkta resmi olarak uzmanlaşma söz konusu değildir.
Baronun atadığı ücretsiz avukat, davanızla çok yakından ilgilenip sizi çok iyi temsil edebileceği gibi, aksi durumun olması da bir olasılıktır.
Örnek vermek gerekirse, Ceza alanında uzmanlaşmış fakat hiç boşanma davası almamış bir Avukat’ın boşanma davası sürecinde tecrübelerini davaya aktarma şansı olamayacaktır.
Birçok kişi için, davanın seyrini pozitif yönde götürebilecek bir avukat önemlidir. Avukatın rolü haklarınızın tam olarak sağlanması ve korunmasıdır.
The post Adana Ücretsiz Avukatlık Hizmeti Sağlanması Konusundaki Bazı İstisnalar appeared first on Politik Akademi.
